بالاست راه آهن قطار
پارسَنگ یا بالاست قطعات شکسته شده سنگ است که روی بستر راه آهن ریخته میشود
تا از لغزیدن خط آهن جلوگیری کرده و ایجاد تعادل برای ریلها کند.
بارهای وارده به ریل راه آهن را به طور یکنواخت توزیع می کند، بخشی از بار را جذب کرده
و به زیرسازی منتقل می کند. بدون بالاست، تراورس ها را نمی توان تراز کرد.
▪ خط تولید را از حرکت جانبی عمودی و طولی محافظت می کند. ذرات «بالاست» در ترکیب با تراورس، نیروها را بهتر پراکنده می کنند،
در برابر نیروها و ارتعاشات دینامیکی مقاومت می کنند و در اثر جا به جایی خودروهای نورد باعث ضربه، لرزش و تضعیف و استهلاک صدا می شوند.
▪ برای جلوگیری از تجمع آب، آب باران را در اطراف ریل ها و تراورس ها با عمل زهکشی به سرعت تخلیه می شود.
▪ جلوگیری از یخ زدگی سطح راه و زیر سازی (از طریق عملیات زهکشی در شرایط نسبتاً سرد).
▪ کاربرد با “بالاست”، عملیات تعمیر و نگهداری آسان تر است، تمام نا همواری ها و نا ترازی های خط توسط بالاست امکان پذیر می شود.
▪ کند رشد گیاهان مزاحم و گیاهان درون خط را کند می کند، زیرا به دلیل زهکشی، آب مورد نیاز برای رشد گیاه در دسترس نخواهد بود.
▪ بالاست مقداری از شوک دینامیکی را جذب می کند و در برابر بارهای وارده مانند فنر عمل می کند.
البته هر سنگی برای راه آهن مناسب نیست و این سنگ ها حاوی ترکیبات سیلیسی هستند که در برابر سرما و اصطکاک مقاوم هستند.
بالاست از سنگ های آذرین سخت و معادن کوهستانی مناسب استخراج می شود.
سنگ های مورد استفاده برای بالاست باید بازالت، دیوریت، کوارتز، پورفیری و گرانیت باشد.
سنگ آهک دولومیت که دارای مشخصات فنی است گاهی برای بالاست استفاده می شود.
مقاومت فشاری “بالاست” باید در حالت اشباع حداقل ۸۰۰ کیلوگرم برسانتی متر مربع و در حالت خشک ۱۲۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد و میزان جذب آب نیز نباید بیشتر از ۳ درصد باشد.
در زیر بالاست لایه ای از مواد نسبتاً ریزدانه به نام “زیر بالاست” قرار دارد
که هدف آن ۱- کاهش تنش وارده بر لایه زیرزمینی
۲- دور نگه داشتن سطح بالایی بستر از نفوذ سنگ بالاست است.
۳- محافظت از سطح زیر سازی ضد یخ زدگی
۴ – جلوگیری از نفوذ ذرات ریز جاده به بالاست
۴ – باعث افزایش بیشتر زهکشی می شود.
**خطوط ریلی راه آهن
خطوط ریلی راه آهن از دو قسمت تشکیل شده است:
الف) روسازه یا خط (ریلها، تراورس ها، تکیه گاه خط) که بارهای قطار را تحمل می کنند
و مورد بازدید و تعویض های متناوب قرار می گیرند
ب) بستر (اساس، لایه شکل دهی یا formation layer ) که بارهای قطار پس از توزیع مناسب بر روی آنها منتقل شده
و در حالت کلی در طی تعمیرات دوره ای خط راه آهن در معرض تغییر نخواهد بود
روسازه ترکیبی است از:
1. ریلها:
چرخهای قطار را نگه داشته و آنها را در مسیر هدایت می کند
2. تراورسها (Sleeper) :
با پابندهای آن وظیفه ثابت نگه داشتن فاصله ریلها از یکدیگر و توزیع بار وارده بر وی را برعهده دارند.
3. بالاست:
معمولاً از سنگ شکسته تشکیل می شود که در موارد استثنایی شن نیز می تواند می باشد. بالاست وظیفه مستهلک کردن ارتعاشات قطار، توزیع مناسب بارها و زه کشی سریع باران را نیز عهده دار است.
4. زیربالاست:
شامل شن و ماسه می باشد زیربالاس از نفوذ و فرو رفتن سنگهای بالاست در قسمت فوقانی بستر جلوگیری کرده و در عین حال باعث توزیع بهتر بارهای خارجی و تسریع عمل زه کش آب باران می گردد.