تعریف راه آهن قطار- اصطلاحات راه آهن
تعریف راه آهن قطار- اصطلاحات راه آهن
راه آهن
راه آهن در واقع ابنیه مهندسی شده ای است که از دو ریل فلزی موازی تشکیل شده و بر روی آن مجموعه ی واگن ها توسط یک کشنده یا بصورت خود کشش به حرکت در می آیند.
جان آرمسترانگ در کتاب خود راه آهن را به شرح زیر تعریف می نماید:
راه آهن از دو ریل فولادی با فاصله عرضی ثابت تشکیل شده است که بر روی بستر مسیر احداث می گردد.
آلات ناقله توسط بانداژ چرخ های فولادی خود بر روی ریل ها حرکت نموده و هدایت می شوند.
مجموعه چرخ ها با اتصال به قطار و نوعی کشنده، شیوه ای از حمل و نقل زمینی را ایجاد می نمایند که به آن راه آهن اطلاق می شود.
اصطلاحات راه آهنی
قطار باری- قطار محلی- قطار مسافری-قطار احشام-ف 1 – ف 2- ف 3 –
تلاقی- چراغ قرمز-سبز- زرد- مانور-کنترل-عبوری-بی سیم-
بلندگوی ایستگاه -انبار توشه -بلیط و بلیط گیر-
رئیس قطار- ترمز بان- سوزن بان-راهبان-گارد واگن
تونل-کُرپی- ریل- بولت- تراورس-دیزل-درزین-پشتکار درزین
مقره – سیم بان- تلفن ایستگاه – قطار نماز- نیشکریها در قطار-خارج شدن قطار از ریل
سوت قطار -اعلام حرکت قطار- سالن انتظار قطار-پرداخت حقوق
خط کوب -خط فرار-خط مانور-خط 1و2و3-خط کور
تعاریف و اصطلاحات صنعت حمل ونقل ریلی
- قطار : مجموع لکوموتیو و چند واگن که متصل به هم در یک مسیر مشخص حرکت می کند.
- وزن بار خالص واگن : وزن حقیقی بار بدون احتساب وزن واگن.
- وزن بار ناخالص واگن : وزن حقیقی بار بعلاوه وزن واگن.
- تن کیلومتر : حمل یک تن بار در یک کیلومتر.
- وزن بار ناخالص قطار : مجموع اوزان واگنهای خالی و بار حقیقی یا محسوب بارگیری شده واگنها در یک قطار.
- وزن بار خالص قطار : مجموع اوزان بار خالص حمل شده در یک قطار.
- بار ترانزیت : بار خارجی که صرفا از داخل کشور عبور می کند.
- بار وارده : کلیه بارهایی که از مرزهای کشور به داخل جابجا شده است.
- بار صادره : کلیه بارهایی که ازداخل تا مرزهای کشور جابجا شده اند.
- تن کیلومتر خالص قطار : وزن بار خالص هر قطار در مسافت پیموده شده همان قطار.
- تن کیلومتر ناخالص قطار : وزن بار ناخالص هر قطار در مسافت پیموده شده همان قطار.
- نفر کیلومتر : مسافرت یک نفر در یک کیلومتر.
- واحد حمل (واحد ترافیک) : مجموع تن کیلومتر و نفرکیلومتر.
- درآمد حمل بار : جمع کل درآمد حمل بار پس از کسر تخفیفات و امتیازات می باشد.
- درآمد باروارده و صادره : درآمد بارهایی که از یک مرز وارد یا خارج شده اند.
- درآمد ترانزیت : درآمدحمل بارهایی که از یک مرز وارد و از مرز دیگر خارج شده اند.
- هزینه های عملیاتی : هزینه های تولید کالا و خدمات.
- هزینه های اداری : هزینه های پشتیبانی و خدمات.
- هزینه های بازرگانی : هزینه های توزیع و فروش کالا و خدمات.
- هزینه های سرمایه ای : هزینه های تعمیرات اساسی و ایجاد ظرفیت های جدید.
- هزینه های دیون : بازپرداخت بدهی سالهای قبل در سال جاری.
- هزینه های استهلاک : هزینه بابت استهلاک امکانات، تجهیزات و ..
- هزینه های سایر منابع مالی : هزینه های جاری که منبع تامین اعتبار آنها بودجه عمرانی است.
- مناطق : شبکه راه آهن از نظر مدیریت، تعمیر و نگهداری خطوط و وسائط نقلیه ریلی، بهره برداری و … به ۱۸ منطقه تقسیم شده است. حدود این مناطق، به نوع عوارض جغرافیایی بستگی دارد و دارای مسافتهای متفاوتی بوده و با تقسیمات کشوری (استانها) مطابقت ندارد.
- توشه : بخشی از بار مسافر که در واگن مخصوص حمل توشه حمل می گردد، توشه نامیده می شود. مسافر قطار
- می تواند وسایلی از قبیل کیف دستی، بسته و جامه دان محتوی لوازم شخصی خود را که ابعاد آنها از ۷۵ سانتیمتر و وزن آنها از ۳۰ کیلوگرم تجاوز ننماید به همراه خود در کوپه ای که مسافرت می کند جا داده و حمل نماید و این علاوه بر وسایلی است که به واگن حمل توشه می سپارد و در قبالش قبض دریافت می دارد.
- نرخ توشه : بهای حمل یک تن کیلومتر توشه.
- نرخ بار : بهای حمل یک تن کیلومتر بار.
- نرخ مسافر : بهای جابجایی یک نفر در یک کیلومتر.
- لکوموتیو معادل : جمع نیروی کشش لکوموتیوهای اصلی به نیروی کشش یک لکوموتیو با نیروی کشش ۱۸ تن.
- خطوط آهن * : شامل خطوط اصلی و خطوط فرعی است.
- خطوط اصلی * : عبارت است از خطی که مسقیما در امتداد خط بین دو ایستگاه طرفین واقع شده باشد.
- خطوط فرعی * : سایر خطوط، خطوط فرعی نامیده می شود که عبارتند از خطوط مانور، خطوط انشعاب، خطوط صنعتی تجاری، خطوط تاسیساتی، خطوط انبار، خط دوار، خط مثلث، خط کور، خط فرار، و خط تامین می باشد.
- لکوموتیو اصلی : لکوموتیوهایی که برای حمل بار و مسافر استفاده می شود.
- لکوموتیو مانوری : لکوموتیوهایی که برای جابجایی واگن در ایستگاهها، آرایش قطار، و … استفاده می شود.
- در سرویس : منظور آن دسته از وسایل نقلیه ریلی می باشد که عملا در حال کار می باشند.
- در گردش : منظور مجموع وسایل نقلیه ریلی در سرویس و منتظر سرویس و تحت تعمیر کوتاه مدت می باشد.
- تعمیر اساسی : تعمیراتی است که پس از زمان مشخص یا کیلومتراژ معینی براساس استانداردهای کارخانه سازنده روی وسیله نقلیه ریلی انجام می شود.
- تعمیر ویژه : تعمیراتی است که خارج از برنامه زمان بندی شده به طور اضطراری روی وسیله نقلیه ریلی صورت
- می گیرد.
- تعمیر جاری : بازدید، تعمیر و سرویسی است که به طور معمول روزانه و یا در صورت خرابی وسایل در مبادی حرکت روی وسیله نقلیه ریلی صورت می پذیرد.
- تعمیر نیمه اساسی : بازدید و تعمیراتی است که پس اززمان یا کیلومتراژ معینی بر روی قسمتهای مشخصی از وسیله نقلیه ریلی انجام می شود.
- بهسازی خط : عبارت است از ترمیم و رفع نواقص خط آهن، که می تواند در زمینه زیرسازی یا روسازی و یا هردو آنها صورت پذیرد.
- بازسازی خط : عبارت است از تعویض خط و متعلقات مربوطه در محدوده مشخصی از مسیر.
- گالری : دالانی بتونی یا فلزی به شکل مقطع تونل که به منظور عبور ایمن قطار از مناطق صعب العبور (خطر ریزش بهمن، منطقه برف گیر، و …) بر روی خط احداث می شود.
- درزین : نوعی وسیله نقلیه ریلی در اندازه تقریبی مینی بوس که به منظور تردد خاص مامورین راه آهن بکار گرفته می شود.
- فورگن : واگن انتهای قطارهای باری که محل استقرار رئیس قطار، ترمزبان و علامت انتهای قطار می باشد.
- سیستم علائمی C.T.C (سیستم کنترل مرکزی ترافیک) : سیستمی است که در بخش، مرکب از یک مرکز کنترل و تعدادی ایستگاه تابعه می باشد و مرکز کنترل می تواند علائم، سوزنها و راه بندهای هریک از ایستگاههای تابعه خود را کنترل نماید.
- دراین سیستم یک مرکز کنترل توانایی کنترل ترافیک بیش از۴۰ایستگاه درطرفین خودرادارا
- می باشد.
- سیستم علائمی R.C(سیستم کنترل از راه دور) : یک سیستم کنترل از راه دور محلی است و درآن یک مرکز کنترل توانایی کنترل ترافیک از راه دور تا ۴ ایستگاه را دارا است. این ایستگاهها می توانند در یک طرف ایستگاه و یا طرفین ایستگاه باشند.
- سیستم علائمی L.C (سیستم کنترل محلی) : این سیستم علائمی فقط قادر به کنترل محدوده ایستگاه می باشد و هر ایستگاه به طور مجزا توسط مامورین همان ایستگاه کنترل می گردد.
