بالاست راه آهن قطار
پارسَنگ یا بالاست قطعات شکسته شده سنگ است که روی بستر راه آهن ریخته می‌شود
تا از لغزیدن خط آهن جلوگیری کرده و ایجاد تعادل برای ریلها کند.
بارهای وارده به ریل راه آهن را به طور یکنواخت توزیع می کند، بخشی از بار را جذب کرده
و به زیرسازی منتقل می کند. بدون بالاست، تراورس ها را نمی توان تراز کرد.
▪ خط تولید را از حرکت جانبی عمودی و طولی محافظت می کند. ذرات «بالاست» در ترکیب با تراورس، نیروها را بهتر پراکنده می کنند،
در برابر نیروها و ارتعاشات دینامیکی مقاومت می کنند و در اثر جا به جایی خودروهای نورد باعث ضربه، لرزش و تضعیف و استهلاک صدا می شوند.
▪ برای جلوگیری از تجمع آب، آب باران را در اطراف ریل ها و تراورس ها با عمل زهکشی به سرعت تخلیه می شود.
▪ جلوگیری از یخ زدگی سطح راه و زیر سازی (از طریق عملیات زهکشی در شرایط نسبتاً سرد).
▪ کاربرد با “بالاست”، عملیات تعمیر و نگهداری آسان تر است، تمام نا همواری ها و نا ترازی های خط توسط بالاست امکان پذیر می شود.
▪ کند رشد گیاهان مزاحم و گیاهان درون خط را کند می کند، زیرا به دلیل زهکشی، آب مورد نیاز برای رشد گیاه در دسترس نخواهد بود.
▪ بالاست مقداری از شوک دینامیکی را جذب می کند و در برابر بارهای وارده مانند فنر عمل می کند.
البته هر سنگی برای راه آهن مناسب نیست و این سنگ ها حاوی ترکیبات سیلیسی هستند که در برابر سرما و اصطکاک مقاوم هستند.
بالاست از سنگ های آذرین سخت و معادن کوهستانی مناسب استخراج می شود.
سنگ های مورد استفاده برای بالاست باید بازالت، دیوریت، کوارتز، پورفیری و گرانیت باشد.
سنگ آهک دولومیت که دارای مشخصات فنی است گاهی برای بالاست استفاده می شود.
مقاومت فشاری “بالاست” باید در حالت اشباع حداقل ۸۰۰ کیلوگرم برسانتی متر مربع و در حالت خشک ۱۲۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد و میزان جذب آب نیز نباید بیشتر از ۳ درصد باشد.
در زیر بالاست لایه ای از مواد نسبتاً ریزدانه به نام “زیر بالاست” قرار دارد
که هدف آن ۱- کاهش تنش وارده بر لایه زیرزمینی
۲- دور نگه داشتن سطح بالایی بستر از نفوذ سنگ بالاست است.
۳- محافظت از سطح زیر سازی ضد یخ زدگی
۴ – جلوگیری از نفوذ ذرات ریز جاده به بالاست
۴ – باعث افزایش بیشتر زهکشی می شود.
**خطوط ریلی راه آهن
خطوط ریلی راه آهن از دو قسمت تشکیل شده است：
الف) روسازه یا خط (ریلها، تراورس ها، تکیه گاه خط) که بارهای قطار را تحمل می کنند
و مورد بازدید و تعویض های متناوب قرار می گیرند
ب) بستر (اساس، لایه شکل دهی یا formation layer ) که بارهای قطار پس از توزیع مناسب بر روی آنها منتقل شده
و در حالت کلی در طی تعمیرات دوره ای خط راه آهن در معرض تغییر نخواهد بود
روسازه ترکیبی است از:
1. ریلها:
چرخهای قطار را نگه داشته و آنها را در مسیر هدایت می کند
2. تراورسها (Sleeper) :
با پابندهای آن وظیفه ثابت نگه داشتن فاصله ریلها از یکدیگر و توزیع بار وارده بر وی را برعهده دارند.
3. بالاست:
معمولاً از سنگ شکسته تشکیل می شود که در موارد استثنایی شن نیز می تواند می باشد. بالاست وظیفه مستهلک کردن ارتعاشات قطار، توزیع مناسب بارها و زه کشی سریع باران را نیز عهده دار است.
4. زیربالاست:
شامل شن و ماسه می باشد زیربالاس از نفوذ و فرو رفتن سنگهای بالاست در قسمت فوقانی بستر جلوگیری کرده و در عین حال باعث توزیع بهتر بارهای خارجی و تسریع عمل زه کش آب باران می گردد.
