انواع لوکوموتیو موجود در ایران

انواع لوکوموتیو موجود در ایران

امروزه واژۀ «لکوموتیو» به معنی موتور قطار است؛ ولی سال‌ها پیش این واژه در مورد وسایل نقلیۀ جاده‌ای نیز به‌کار می‌رفت.

لکوموتیو از ریشه لاتین و ترکیب دو کلمه LOCO + MOTIVES ،

یک ماشین ریلی می باشد که نیروی محرکه مورد نیاز برای حرکت قطار را تامین و خود فاقد ظرفیت بارگیری یا مسافر می باشد

به عبارت دیگر لکوموتیو در حمل و نقل ریلی به عنوان واحد کشنده مستقل و متمرکز قطار تعریف می‌شود

و هر قطار برحسب تناژ و سرعت ممکن است نیاز به یک یا چند لکوموتیو برای حرکت داشته باشد.

لکوموتیوهای اولیه به‌وسیلۀ نیروی بخار حرکت می‌کردند؛ اما امروزه لکوموتیوِ اکثر قطارها، دیزلی یا برقی هستند.

انواع لکوموتیو :

لکوموتیو از نظر نوع کاربری به انواع زیر تقسیم می شود.

1- باری : و با قابلیت قدرت و گشتاور زیاد جهت حمل قطارهای باری سنگین (نسبت دنده بالا)

2- مسافری : با قابلیت سرعت و شتاب زیاد جهت حمل قطارهای مسافری .(نسبت دنده پایین)

3- مانور : با قابلیت گشتاور راه انداز زیاد و جهت انجام عملیات مانور در محوطه های ایستگاه و گار (سیردر سرعتهای پیوسته کم)

4- چندمنظوره : با ویژگیهای حد وسط که بصورت منفرد و دوبله قابلیت حمل قطارهای باری و مسافری را هم دارند.

لکوموتیوهای دیزلی و برقی‌

**لکوموتیوهای دیزلی، دارای موتورهایی هستند که شبیه به موتورهای کامیون‌ها یا اتوبوس‌ها می‌باشند.

هر چند در اکثر لکوموتیوهای دیزلی بزرگ، نیروی موتور مستقیماً به چرخ‌ها متصل نمی‌شود بلکه باعث گردش ژنراتوری می‌شود که تولید برق می‌کند

و این برق به موتورهای الکتریکی که بین چرخ‌ها قرار داده شده، منتقل می‌شود. لکوموتیوهایی را که از این سیستم استفاده می‌کنند لکوموتیوهای دیزل برقی می‌نامند.

این سیستم، برای انتقال نیروی آرام و بدون اصطکاک به چرخ‌ها، روش خوبی است

و نیازی به دنده عوض کردن ندارد؛

اما فقط به‌وسیلۀ موتورهای بسیار بزرگ و قوی امکان‌پذیر است.

قطارهای محلی اغلب از موتورهایی به‌ نام دیزل چند واحدی (d.m.u.s)استفاده می‌کنند.

در این سیستم، در زیر هر واگن یک موتور کوچک دیزلی نصب شده و درست مانند کامیون یا اتوبوس از دنده‌های مختلف ‌استفاده می‌شود.

به این ترتیب در این سیستم نیازی به لکوموتیو جداگانه نیست.

**لکوموتیوهای برقی، کوچک اما پُر قدرت هستند؛

زیرا لازم نیست یک موتور بزرگ و مخزن سوخت را حمل کنند. موتورهای برقی چرخ‌ها را می‌گردانند.

برق از کابل‌هایی که بر فراز ریل آویزان ‌است یا از ریل سومی که به موازات ریل‌ها در زمین قرار داده شده‌، تأمین می‌شود.

در قطارهای برقی چند واحده(e.m.u.s)مانند قطارهای دیزل چند واحدهَ(d.m.u.s)لکوموتیو وجود ندارد.