ریل ترابری و ویژگیها و کاربردهای آن
ترابری ریلی یکی از روشهای ترابری بر روی زمین است که در مصرف انرژی بسیار به صرفه عمل میکند.
ریلها رویهای بسیار صیقلی و محکم فراهم میکنند که چرخهای قطار میتوانند با کمترین اصطکاک ممکن بر روی آنها بغلتند.
این روش با خود راحتی و صرفهجویی در انرژی مصرفی به همراه دارد.
معمولاً بخش پیشین قطارها هم با شکلی خمیده و هواپویا (آیرودینامیک) ساخته میشود تا در مصرف انرژی صرفهجویی شود. رویهمرفته، تحت شرایط مناسب، قطار برای بردن حجم مشخصی از کالا یا مسافر، ۵۰ تا ۷۰ درصد کمتر انرژی نیاز دارد تا ترابری جادهای. افزون بر این، ریلها و ریلبندها باهم وزن قطار را بهطور یکسان پخش میکنند
که در پی آن با هر محور/چرخ بار بیشتری میتوان حمل کرد تا در ترابری جادهای.
ترابری ریلی همچنین از امنترین و کمجاگیرترین شیوههای ترابری است.
یک خط راهآهن دوریلی میتواند در یک زمان مشخص از یک بزرگراه چهارخطه هم بیشتر مسافر یا کالا جابهجا کند.
**اجزای تشکیل دهندهی ریل ترابری
به صورت خلاصه ریل، عنصر اصلی روسازی است که حرکت چرخهای ناوگان ریلی بر روی آن انجام میشود.
ریل از سه جزء کلاهک، جان و پایه تشکیل شدهاست.
بیشترین وزن ریل متعلق به بخش کلاهک است.
این قسمت که در تماس مستقیم با چرخ ناوگان عبوری میباشد سختترین بخش ریل نیز به شمار میرود.
عمده مشکلات، معایب و خرابیهای ریل به صورت کلی متعلق و مرتبط با این بخش از ریل میباشد.
جان، بخشی از ریل است که حد واسط مابین کف ریل و کلاهک را تشکیل میدهد و مسئول انتقال نیروهای وارد شده از کلاهک به پایه و کف ریل است.
پایه، همانطور که از نام آن مشخص است، قسمتی از ریل را تشکیل میدهد
که بر روی تراورس با صفحات لاستیکی قرار گرفته و نیروهای افقی و عمودی چرخ را به تکیهگاههای زیرین منتقل مینماید.
- ریل U33 با وزن ۴۶.۳ کیلوگرم بر متر
- ریل R50 با وزن ۵۰.۱۸ کیلوگرم بر متر
- ریل UIC54 با وزن ۵۴.۶۸ کیلوگرم بر متر
- ریل UIC60 با وزن ۶۰.۳۴ کیلوگرم بر متر
- ریل UIC71 با وزن ۷۴ کیلوگرم بر متر
عوامل متعددی در انتخاب کردن ریل مناسب تاثیرگذار هستند. از آن جمله میتوان به بار محوری لکوموتیو، بار محوری واگنها، بار ناخالص عبوری سالانه و سرعت ناوگان عبوری اشاره نمود.
**قیمت ریل ترابری یا راه آهن
ریل ترابری از مقاطع فولادی نورد شده متشکل از دو قطعه موازی با سطح مقعطی معین و طولی بلند است
که ریل بندیها یا تراورسهایی عمودی بین آنها قرار گرفته است.
این مقطع فولادی در سه تیپ UIC، S و R گروه بندی میشود. در بین موارد ذکر شده بیشترین پروفیل مصرفی در پروژههای ساخت ریل راه آهن، تیپ UIC 60 است.
مزایای ریل ترابری
- تحمل بار وارد شده بر ریل و توزیع نیروی خارجی تحمیل شده در سراسر آن به صورت یکنواخت
- مقاومت آنها در برابر خوردگی، تنشهای دینامیکی و استاتیکی و سایش و ضربات وارد شده
- کاهش تنش ناشی از عبور ناوگان حمل و نقل
- بستری مناسب و امن جهت عبور واگنهای ناوگان حمل و نقل
- پایداری و ثبات ساختار و کلیت هندسی ریل در گذر زمان
- هزینه ساخت، تعمیر و نگه داری نسبتاً پایین آنها
- میرایی انرژی