عرض ریل قطار – ریل راه آهن
ریل راه آهن
ریل : فولاد نوردشدهای است که به شکل معین و به صورت دو رشتهٔ موازی روی ریلبندها نصب میشود.
هدف از ساخت و نصب ریلها معمولاً گذر واگن از روی آنهاست.
برای تثبیت و تعادل ریلها قطعات شکستهشدهٔ سنگ روی بستر راهآهن ریخته میشود. به این قطعهسنگها پارسنگ یا «بالاست» میگویند.
انواع ریل راه آهن
با توجه به کاربرد ریل های فولادی به سه دسته ی
- ریل های راه آهن Rail Road
مورد استفاده برای قطارهای بین شهری و درون شهری
- ریل های معدنی Mineral Rail
در معادن به جابجایی واگن ها کمک می کنند
- ریل های جرثقیل Crain Rail
به منظور حرکت بازوهای متحرک جرثقیل های صنعتی
عرض خطوط ریلی در دنیا
ریلهای راهآهن در کشورها و مناطق مختلف جهان دارای اندازههای مختلفی است که لوکوموتیوها و سایر وسایل نقلیه ریلی بر اساس آن ساخته میشوند.
متداولترین اندازه ریل راهآهن ریل استاندارد (۱۴۳۵ میلیمتر) است که در کشورهایی همچون ایران، آمریکا، بریتانیا، اسرائیل، ژاپن و استرالیا از آن استفاده میکنند.
یکی از اصلی ترین اجزای راه آهن ریل ها هستند که حرکت قطار بر روی آنها انجام می گیرد.
بر خلاف آنچه تصور می شود عرض خطوط ریلی در دنیا یکسان نیست و این عدد در کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد.
حتی در کشورهایی مانند هندوستان که راه آهن و قطار نقش مهمی در صنعت حمل و نقل این کشور دارد هم این اندازه با استاندارد جهانی متفاوت است.
گیج(عرض خطی)
گیج چیست؟
فاصله داخلی میان دو ریل در شبکه راه آهن را “گیج” می نامند.
در سراسر خطوط ریلی باید تمامی وسایل نقلیه ای که در آن شبکه تردد دارند گیج یکسانی داشته باشند.
در صورت عدم رعایت این استاندارد حرکت در آن خطوط امکان پذیر نخواهد بود
در راهآهن گیج فاصله داخلی 2 ریل در یک شبکه ریلی میباشد و تمامی وسایل نقلیه ریلی در آن شبکه ریلی باید دارای گیج یکسان باشند.
***سیاست های کشورها برای تغییر عرض خطوط ریلی
با گسترش خطوط ریلی در اقصی نقاط دنیا، کشورهای مختلف تصمیمات متفاوتی برای گیج راه آهن کشورشان اتخاذ کردند.
این تصمیمات با توجه به شرایط سیاسی، جغرافیایی و نظرات مهندسان شرکت های مجری گرفته شده است.
به عنوان مثال روسیه و اسپانیا گیج هایی با اندازه ای متفاوت با کشورهای همسایه خود ساختند.
این دو کشور این تصمیم را برای جلوگیری از استفاده دشمنان از خطوط ریلی خود ابراز کرده اند.
کشورهایی هم که تجهیزات احداث ریل راه آهن را از کشورهای دیگر وارد می کردند،
محکوم به پیروی از اندازه های خطوط ریلی کشور صادر کننده بودند.
در برخی مسیرهای کوهستانی هم به دلیل صعب العبور بودن راه گیج های باریکتر مورد استفاده قرار گرفته اند.
وقتی که راهآهن در سایر کشورها ساخته شد انتخاب گیج وابسته به شرایط فنی، جغرافیائی، سیاسی و منافع شرکتهای احداث کننده شد.
مقامهای حکومتی در اسپانیا و روسیه معتقد بودند خطوطی که آنها ایجاد میکنند
ممکن است توسط دشمنان استفاده شود، بنابراین گیجهایی متفاوت با گیج راهآهن همسایگان خود انتخاب کردند.
در استرالیا و هند شرکتهای استعماری چندین گیج در حوزه نفوذ خود ایجاد کردند.
همچنین در بعضی از کشورها با توجه به تجهیزات خریداری شده از کشور صادر کننده گیج انتخاب شد
و در کشورهای کوهستانی بهدلیل کمبود فضا و کاهش هزینهها از گیج باریک استفاده شد.